W dniach 4-5 grudnia 2018 roku byłam gościem 7 Kongresu Prawa Medycznego w Krakowie. Całość Kongresu miała miejsce w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

Zostałam poproszona o wygłoszenie wykładu na temat mobbingu w placówkach medycznych. Główną tematyką Kongresu były błędy w sztuce medycznej i najnowsze zmiany w prawie odnoszącym się do medycyny. Jak powiedział jeden z zaproszonych prelegentów: prawo wżyna się w medycynę.

Zaproszeni goście, wśród których byli lekarze, prawnicy (adwokaci, radcowie prawni, prokuratorzy)oraz Rzecznik Praw Pacjenta, Przedstawiciele Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (oczywiście z tematem RODO w medycynie) wygłaszali swoje przemówienia w tematach, którymi zajmują się na co dzień. Najbardziej przejmujące było przemówienie Pani doktor, której Mama umarła na skutek błędu w sztuce medycznej.

Wykładem, który zrobił na mnie największe wrażenie był wykład Pana magistra Kajetana Gawereckiego pt. „Błąd pielęgniarki czy błąd systemu? – czyli czego medycyna może się nauczyć od lotnictwa. Pan Kajetan, będący pielęgniarzem prowadzi firmę Pogotowia Lotniczego i na slajdach przedstawił różnice pomiędzy lotnictwem a zakładem medycznym. 

Mój wykład również spotkał się z uznaniem uczestników Kongresu i choć odbywał się już pod jego koniec to wielu z nich wysłuchało go do końca. W swoim wystąpieniu wskazałam, iż mobbing w placówkach medycznych jest szczególnie niebezpieczny, albowiem może doprowadzać właśnie do błędów w sztuce medycznej, jak i burzyć środowisko medyczne, jak i powszechną opinię o służbie zdrowia. Jednakże, według badań Państwowej Inspekcji Pracy, co 8 pracownik służby zdrowia doświadcza mobbingu i choć nie ma takich świeżych szczegółowych badań – bo skarżą się podobno najrzadziej, to problem jest dość poważny.

Zakłady opieki zdrowotne są bardzo podatnym gruntem dla działań i zachowań mobbingowych, chociażby z tego powodu, iż cały czas są na etapie restrukturyzacji, zmian i ciągle są niedofinansowane.

Mobbing polega na niewłaściwym postępowaniu w relacjach międzyludzkich, które przez swoją powtarzalność i systematyczność naruszają godność lub integralność psychiczną osoby. Wiąże się z miejscem pracy i naraża ofiarę na dolegliwości somatyczne, pogorszenie atmosfery w pracy, a nawet jej utratę. Interesujące jest, że występuje również w jednostkach służby zdrowia – szczególnie wrażliwych na etyczne postępowanie, gdzie oczekuje się, iż personel medyczny będzie rozumiał moralny kontekst własnych działań.

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy brakuje oficjalnych badań na temat mobbingu w służbie zdrowia, jednak przyjmuje się, że co 8 pracownik doświadczył mobbingu. Ilość zgłoszeń z branży medycznej pozwala jednak na usytuowanie ich na drugim miejscu pod względem wielkości problemu. Ofiarami przemocy psychicznej są najczęściej osoby w wieku 36-45 lat, pracownicy ośrodków klinicznych oraz specjaliści. Dodatkowo dochodzi do dyskryminacji kobiet na stanowiskach zabiegowych, takich jak chirurg, onkolog, neonatolog, ginekolog, itp.

Niestety ofiarą mobbingu jest nie tylko szykanowany pracownik, ale i pacjent traktowany przez stosującego mobbing przedmiotowo, aby dyskredytować lekarza opiekującego się pacjentem.

Mobbing w placówkach medycznych może występować w relacjach, pomiędzy:

1. Lekarzami,
2. Lekarzem a przełożonymi,
3. Lekarzem a personelem niższego szczebla (typu pielęgniarkami).

Ad. 1. Pomiędzy lekarzami mobbing może obejmować:

• Rozpowiadanie nieprawdziwych informacji o przebiegu pracy zawodowej, plotek o życiu prywatnym;
• Zatajanie ważnych informacji;
• Systematyczne odrzucanie wniosków i propozycji prześladowanego;
• Ośmieszanie stwierdzeń i opinii nękanej osoby, ośmieszanie wyglądu i stylu bycia;
• Niedopuszczanie do głosu, bądź komentowanie każdego zdania,
• Przeciążanie ofiary nadmiarem pracy, bądź niedawanie żadnych zadań i oskarżanie o lenistwo;
• Poddawanie w wątpliwość zawodowych kompetencji, niezapraszanie na spotkanie nieformalne;
• Ciągłe aluzje, bądź systematyczne izolowanie od pozostałych osób.

Ad. 2. Pomiędzy lekarzem a przełożonymi, mobbing może obejmować:

• Pozbawianie odpowiedzialnych zadań;
• Brak odpowiedzi na pytania i wątpliwości;
• Nieliczenie się z sugestiami i prośbami ofiary przy układaniu grafików i ignorowanie wszelkich propozycji;
• Przypisywanie ofierze błędów popełnionych przez innych;
• Traktowanie ofiary jako osoby niekompetentnej, publiczne poddawanie pod wątpliwość kwalifikacji danej osoby;
• Pomijanie przy awansach, szkoleniach;
• Odmowa spotkań mimo oficjalnego zaproszenia na spotkanie;
• Traktowanie obrony przez ofiarę jako bunt i rozgłaszanie buntu przeciwko ofierze.

Ad. 3. Pomiędzy lekarzem a personelem niższego szczebla, mobbing może obejmować:

 Traktowanie przedmiotowe, jak gorszego sortu, a nie jak partnera w pracy;

• Wypominanie wykształcenia poprzez używanie zwrotów typu „wielka mi Pani magister”, plotkowanie;
• Podważanie kompetencji, zastraszanie, krytykowanie przy pacjentach czy mówienie po nazwisku;
• Krzyki, niesłuszne obwinianie za wszystkie niedociągnięcia,
• Wykorzystywanie do prac nienależących do ich obowiązków, typu parzenie herbatki, sex;
• Przekazywanie sprzecznych poleceń, bądź nie powierzanie ich wcale.

Mobbing w placówkach medycznych jest o tyle niepożądany, że przekłada się nie tylko na relacje wewnątrzzakładowe, ale i na opiekę nad pacjentem. Jakość i skutki jej funkcjonowania zależą bowiem w bardzo dużym stopniu od nastawienia personelu do wykonywanych obowiązków (zagadnienia takie wymykają się bowiem miernikom i innym kryteriom obiektywizacji pacy).

Po dogłębnym przeanalizowaniu zjawiska mobbingu w zakładach opieki zdrowotnej wyraźnie można zauważyć, że jedną z najczęściej spotykanych przyczyn występowania zjawiska mobbingu jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz poszerzanie swojej wiedzy i umiejętności przez personel medyczny. Przyczynę konfliktu stanowi także chęć stosowania coraz to nowszych metod wykonywania pewnych czynności medycznych, które znacznie różnią się od tych, jakie stosowano kilka lat temu. Często osobami mobbingowanymi są nowoprzyjęci pracownicy bądź osoby, które mają szansę awansować w istniejących strukturach danej organizacji bądź rzadziej osoby, które już awansowały. Chęć do bycia coraz to lepszym oraz chęć do pięcia się po szczeblach kariery sprawia, że w wielu organizacjach zmniejsza się poczucie bezpieczeństwa, pojawiają się liczne napięcia i konflikty. Stres oraz zazdrość o zajmowaną pozycję zawodową sprzyja występowaniu zjawiska mobbingu.

Nie ma wprawdzie w tym zakresie stosownych badań, ale mobbing w zakładach opieki zdrowotnej może być traktowany jako przyczyna błędów medycznych. Osoba doświadczająca mobbingu w pracy bywa mocno rozkojarzona, skupia się tylko na odparciu ataków i zastanawianiu się co jeszcze może się danego dnia wydarzyć. Z kolei mobber cały czas skupiony jest na poszukiwaniu niedociągnięć swojej ofiary, a nie na konstruktywnej, efektywnej pracy. Dodatkowe utrudnienia stanowią zwolnienia lekarskie wywołane mobbingiem – są one najczęściej długotrwałe i wymagające podjęcia dodatkowych terapii. Na ich skutek zakłady medyczne, które borykają się z notorycznym brakiem personelu mają jeszcze większe problemy personalne.

Tutaj możesz pobrać ebook Mobbing w placówkach medycznych na temat Mobbingu w placówkach medycznych.

Otagowane jako: 7 kongres prawa medycznego, ebook mobbing, mobbing lekarze, mobbing pielęgniarki, mobbing w miejscu pracy, mobbing w placówkach medycznych, mobbing w pracy, mobbing w służbie zdrowia