Godność pracownika
Godność pracownika to jedno z najważniejszych dóbr osobistych. Nie tylko pracownika, ale i człowieka.
Godność nie ma swojej definicji, lecz rozumie się przez nią poczucie własnej wartości, szacunek, dumę, honor czy szacunek do samego siebie.
Szczegółową regulację, godność pracownika, czerpie z art. 11¹ K.p., zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.
Do ochrony godności człowieka wzywa art. 30 Konstytucji RP, który stanowi, iż przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela.
Ochrona godności
Kiedy dojdzie do naruszenia godności pracownika, pracownik może ją chronić poprzez roszczenia, które przysługują mu w zależności od nieposzanowania prawa.
Godność jako dobro osobiste
Godność można chronić przede wszystkim w myśl przepisów art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego.
Przyznają one ochronę człowiekowi (nie tylko pracownikowi), kiedy dojdzie do naruszenia jego dóbr osobistych.
Jednym z nich jest właśnie godność.
Wtenczas może on żądać zaniechania dalszego naruszenia jego dóbr osobistych, złożenia stosownych oświadczeń, wpłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny, czy zapłaty odszkodowania na swoją rzecz.
Godziwe wynagrodzenie
Pracownik ma również prawo do godziwego wynagrodzenia (art. 13 K.p.), czego wyrazem jest jego uprawnienie do otrzymywania co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia regulowana jest co rocznie ustawowo, a pracownik nie może otrzymywać pensji niższej.
W tym roku wynosi ono 4300 zł.
>>> Czy musisz zwolnić się z pracy, by założyć sprawę o mobbing?
Wynagrodzenie pracownika podlega ochronie.
Zgodnie z art. 80 K.p. i nast. wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, lecz pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia, ani przenieść go na inną osobę.
Dlatego też wszelkie takie sytuacje, gdzie pracownik ma podpisać oświadczenie o przeniesieniu wynagrodzenia na inną osobę są niezgodne z prawem i nie korzystają z ochrony.
Dodatkowo potrącenia z wynagrodzenia różnych zobowiązań, muszą wynikać ściśle z przepisów prawa.
Z kolei brak wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę skutkuje odpowiedzialnością wykroczeniową (zgodnie z art. 282 K.p.) i jest zagrożone grzywną do 30 000 zł.
Naruszenie godności jako dyskryminacja
Naruszenie godności pracownika jest także przejawem dyskryminacji, o której mowa w art. 18³a§2 K.p.
Zgodnie z nim niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika jest stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżej lub uwłaczającej atmosfery (molestowanie).
Ochrona przez molestowaniem sprowadza się do skorzystania z prawa do odszkodowania (art. 18³d K.p.), rozwiązania stosunku pracy w trybie bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 § 1¹ K.p.), albowiem ochrona pracownika przed dyskryminacją jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy (art. 94 pkt 2 K.p.).
>>> Kiedy możemy mówić o mobbingu podczas pracy zdalnej?
Zgodnie z nim pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na cechy prawnie chronione wymienione w art. 18³a§2 K.p.
Godność osobista pracownika musi być chroniona przez pracodawcę również w sytuacji badania trzeźwości pracownika.
Zgodnie z art. 22¹c K.p., pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę mienia oraz ochronę życia i zdrowia pracowników.
Szczegółowe zasady tej kontroli określa kodeks pracy, jednak jak z nich wynika, badanie trzeźwości pracownika nie może naruszać godności i innych dóbr osobistych pracownika.
Tym samym pracodawca nie może naruszać intymności pracownika, jego danych osobowych.
Z kolei pracownik, którego godność została naruszona przy badaniu trzeźwości, może skorzystać z ochrony swoich praw analogicznie, jak przy ochronie dóbr osobistych.
Ochrona godności pracownika powinna również podlegać ochronie przy wykonywaniu pracy zdalnej.
Wynika ona wtedy z przepisów dotyczących dyskryminacji.
Pracownikowi nie można zakazać wykonywania pracy zdalnej, jak i nie może być on mniej korzystnie traktowany przez to, że pracuje zdalnie.
>>> Czy pracodawca może być ofiarą mobbingu?
Naruszenie godności jako mobbing
Godność pracownika zostaje naruszona również przez mobbing, o którym mowa w art. 94³§ 2 K.p.
Choć z definicji mobbingu nie wynika wprost, że dobrem przez mobbing naruszanym jest godność pracownika, to jednak niszczy ją najdobitniej.
Mobbing poniża, dyskredytuje, ośmiesza, obniża poczucie przydatności zawodowej, zastrasza czy ostatecznie pozbawia pracownika przynależności do grupy współpracowników.
Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi, a pracownikowi przysługuje prawo dochodzenia zadośćuczynienia, gdy mobbing wywołał u pracownika rozstroju zdrowia bądź odszkodowania, gdy mobbing faktycznie miał miejsce, albo pracownik w związku z tym rozwiązał stosunek pracy.
Obowiązek pracodawcy
Jako, że godność jest najważniejszym prawem człowieka, pracodawca powinien podjąć wszelkie możliwe działania, aby ją chronić.
Kiedy dochodzi do naruszenia godności, pracownikowi przysługuje prawo rozwiązania stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy.
Karolina Sikorska-Bednarczyk
prawniczka
Zdjęcie: Andrea Piacquadio
***
Mobbing w białym fartuchu
Mobbing bazuje na milczeniu i konformizmie – wszyscy wiedzą, co się dzieje, ale nie chcą reagować z obawy, aby nie doświadczyć takich samych czy podobnych zachowań.
Prawo jest po stronie ofiar, lecz trzeba z tego prawa umiejętnie korzystać – mówi ekspert prawa pracy Karolina Sikorska-Bednarczyk z Kancelarii Adwokata i Radcy Prawnego Rafała Bednarczyka w Gdańsku [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }